Portföy Nasıl Oluşturulur?
Portföy, gerçek veya tüzel kişilerin yatırım yapmak ve kazanç sağlamak amacıyla elinde bulundurduğu ve istediği gibi tasarruf ettiği para, döviz, altın, tahvil, hisse senedi, mevduat ve bono gibi yatırım araçlarının genel ismidir.
Portföy Oluştururken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yatırım Amaçları: Portföy oluşturmadan önce belirli bir yatırım amacınızı net bir şekilde belirlemeniz önemlidir. Kısa vadeli kazanç mı yoksa uzun vadeli birikim mi hedefliyorsunuz?
Risk Toleransı: Ne kadar risk alabileceğinizi belirlemek, portföyünüzün hangi varlıklardan oluşması gerektiğini anlamanıza yardımcı olacaktır. Daha yüksek getiri potansiyeli genellikle daha yüksek risk anlamına gelir.
Çeşitlendirme: Portföyünüzü çeşitlendirmek, riski dağıtabilmeniz açısından önemlidir. Farklı varlık sınıflarına (hisse senetleri, tahviller, emtialar vb.) veya farklı coğrafi bölgelere yatırım yaparak çeşitlendirme sağlayabilirsiniz.
Likitlik: Portföyünüzde likit varlıklara (kolayca nakde çevrilebilen varlıklar) yer vermek, acil durumlar için önemlidir. Bu, nakit, vadeli mevduat hesapları veya hisse senetleri olabilir.
Maliyetler: Yatırım ürünlerinin yönetim ücretleri, alım-satım komisyonları ve vergiler gibi maliyetler portföy performansını etkileyebilir. Düşük maliyetli yatırım ürünlerini tercih etmek genellikle daha uzun vadeli kazançlar açısından daha avantajlı olabilir.
Sürekli İzleme ve Ayarlama: Yatırım portföyünüzü düzenli olarak izleyin ve finansal hedefleriniz, risk toleransınız veya piyasa koşulları gibi değişkenlere uyum sağlamak için gerektiğinde ayarlamalar yapın. Ama gömlek değiştirir gibi portföyünüzü sürekli değiştirip durmayın.
Sepet: Tüm paranızı tek bir varlıkta toplamaktan kaçının. Bir varlık sınıfının değer kaybetmesi durumunda diğer varlık sınıflarının bu kaybı dengeleyebileceği bir portföy oluşturun.
Piyasa Araştırması: Yatırım yapmayı düşündüğünüz varlıklar hakkında derinlemesine araştırma yapın. Geçmiş performans, gelecekteki performansı garanti etmez, ancak yine de geçmiş verilere bakarak varlıklar hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Duygusal Kontrol: Piyasa dalgalanmaları sırasında duygusal olarak karar vermekten kaçının. Duygusal kararlar genellikle rasyonel düşünceyi bozar ve uzun vadeli yatırım stratejilerini olumsuz etkileyebilir.
Unutmayın, her yatırımcının durumu farklıdır, bu yüzden size uygun olan en iyi portföy stratejisi kişisel finansal hedeflerinize, risk toleransınıza ve zaman diliminize bağlı olacaktır.
Neden Portföy Oluşturulmalı?
“Neden portföy oluşturulmalı?” sorusunun cevabını, “Portföy oluşturmazsak ne olur?” olarak değiştirelim. Yukarıda gördüğünüz tabloda benim portföyümde bulunan farklı yatırım araçlarının getirilerini ve portföyün toplam getirisini görüyorsunuz.
Eğer ki ben Eylül ayı içerisinde bütün paramla “Altın” almış olsaydım. Bu ay için enflasyonun gerisinde kalacak ve zarar etmiş olacaktım. Aynı şey bu ay için dolar için de geçerli. Şimdi daha uzun vadeli bir şekilde yeniden değerlendirelim.
Yukarıdaki fotoğrafta da son 1 yılda Marmara Capital Hisse Senedi Fonu(MAC)’nun son 1 yıldaki performansı yer almakta. Görüldüğü gibi Altın, Dolar ve Euro BIST100 endeksinin performansının gerisinde kalmış. Dolar ise ayrıca enflasyona yenilmiş. Yani tek bir yatırım aracıyla yatırım yapmak pek mantıklı gözükmüyor.
Burada yer alan MAC fonunun aslında çeşitlendirilmiş bir portföy olduğunu hatırlatmakta fayda. MAC fonunda da tüm yumurtalar aynı sepete koyulmamış. İçerisinde farklı şirketlerin hisse senetleri bulunmaktadır.
Eğer ki tüm paranızı Altın, dolar, euro veya mevduat faizine koysaydınız, gerçek bir getiri elde etmiş olmayacaktınız.
Şimdi bir de hisse senetlerini ve yatırım fonlarını değerlendirelim.
Yukarıda 2 farklı şirketin son bir yıldaki ve yılbaşından bu yanaki performanslarını görmektesiniz. Eğer ki tüm paranızla 1 sene önce AKSEN almış olsaydınız, zarar etmiş olacaktınız. Fakat 1 sene önce eşit miktarda AKSEN ile SMRTG almış olsaydınız, son 1 yıldaki getiriniz %236 olacaktı. Sadece açık bir örnek olması açısından sadece 2 şirket ile sınırlandırılmıştır. Portföyde sadece 2 şirketin olması da risklidir.
Çeşitlendirme
Çeşitlendirme riski minimize etmek için kullanılabilir. Ama risk ne kadar düşük olursa kazanç ihtimali de o kadar düşük olacaktır. Bu yüzden risk seviyenize ve riski tolere edebilirliğinize göre portföy oluşturabilirsiniz.
Yatırım Fonlarından devam edelim.
Bütün paranızla AOY yatırım fonundan almış olsaydınız sın bir yılda %26 kar ve son 3 ayda da %20 zarar edecektiniz. Yukarıda yer alan Ak Portföy yönetimin farklı yatırım fonlarından bir portföy oluşturmuş olsaydınız ne olurdu? Yaklaşık %83 kar etmiş olacaktınız ve bu enflasyonun üzerinde iyi bir getiri demek. Fakat yeteri kadar iyi değil. Çünkü son bir yılda BIST100 endeksinin getirisi yaklaşık %132.
Portföy Oluştururken
Yatırım yapmamızdaki öncelikli temel arzumuz paramızın değerini koruyabilmek, bunun ötesinde ise maksimum kar elde etmek. Bu hedef üzerinde ilerlerken psikolojik ve stratejik anlamda hazırlıklı olmalıyız. Tek bir yatırım aracında bütün birikimlerimizi toplamak, olası düşüşlerde bizi ciddi anlamda etkileyebilir ve hatta yatırım fikrinden vazgeçirebilir.
Yatırım araçları seçiminde farklı yaklaşımlarda bulunabilirsiniz. Ve bu yaklaşımlar tamamiyle size bağlı. Eğer ki “risk” size göre değilse daha defansif bir portföy, riski seviyorsanız ve tolere edebiliyorsanız daha agresif bir portföy oluşturabilirsiniz. Siz bu iki seviyenin de ortasındaysanız dengeli bir portföy oluşturmak mantıklı olacaktır.
Bir diğer etken de “yaş” olabilir. Daha yaşlı insanların daha defansif veya dengeli bir portföy oluşturmaları, daha genç olanların ise daha agresif bir portföy oluşturmaları düşünülebilir. Çünkü yaşlılar risk almaktan pek hoşlanmazlar.
Burada bir diğer etken de “vade”. Vadenizi bilmeli ve kararlılıkla korumalısınız. Uzun vadeli yatırım yapmak isteyen biri elindeki yatırım araçlarını uygun seçmeli ve istikrarlı bir şekilde uzun vadede onları koruyabilmelidir. En ufak düşüşlerde elindeki yatırım araçlarını elinizden çıkarıyorsanız uzun vadeli yatırıma uygun değilsinizdir. Orta vadeli yatırımlarda da agresif ve daha yakından takip edilebilir bir portföy oluşturulabilir. Ve son olarak da kısa vade. Kısa vadede yatırım yapılacağını düşünenlerden değilim. Maalesefki kısa vade yatırımcılık hakkında bir fikrim yok. Şimdi farklı yatırım araçları ve örneklerle beraber farklı portföyler oluşturalım.
Portföy Oluşturma Başlangıç
Portföyünüzde yer alacak yatırım araçlarını seçerken kesinlikle bildiğiniz yatırım araçlarını kullanın. Yani diyelim ki, portföyünüzde daha dengeli veya defansiz bir yatırım aracı olarak kullanmak istiyorsunuz. Tahviller bu türde yatırım için uygun olabilir. Fakat tahviller hakkında yeterli bilgiye sahip değilseniz, portföyünüzde yer alması hiç mantıklı değildir.
Yatırım araçlarına karar verdiğinizde bunların dağılımları risk seviyenize ve vadenize göre değişecektir.
Farklı yaş ve risk seviyelerine göre bazı örnek portföyler oluşturalım.
Faruk üniversiteden yeni mezun özel sektörde asgari ücretin 2 katı maaşla çalışan, 25 yaşında bir yatırımcı olsun. Faruk’un oluşturabileceği portföye şöyle bir bakalım:
Faruk 8-17 özel bir şirkette çalışan biri. Ve portföyüne sürekli vakit ayıracak vakti yok. Fakat yine de riski seviyor ve iyi bir getiri hedefiyle düzenli yatırım yapmak istiyor. Bu portföy Faruk için uygun bir portföy olabilir.
Bir diğer yatırımcımız da Leyla. Kendisi 30 yaşında. Yalnız yaşayan, uzaktan çalışan ve piyasaları bir süredir takip eden biri. Kendisi portföyünü aktif olarak takip edebilen ve riski oldukça seven biri. Şimdi bir de Leyla için bir portföy oluşturalım:
Leyla ağır hareket eden yatırımlardan hoşlanmıyor. Bu yüzden de hisse senetlerinin yoğun olduğu ve aşırı riskli olan kripto paralardan oluşan bir portföy oluşturmuş.
Son yatırımcımız da Süleyman Dede. Süleyman dede 67 yaşında. Emeklilik maaşıyla geçinmeye çalışan, eşiyle birlikte minimal bir hayat süren biri. Süleyman dedenin kira derdi yok, köyde eşiyle rahat rahat yaşıyor. Ama kendisi enflasyonu kesinlikle hissediyor. Buna karşı önlem alması gerektiğinin farkında. Şimdi de Süleyman Dede için bir portföy oluşturalım:
Süleyman Dede, kripto paralardan hiç anlamıyor. Bu yüzden portföyünde hiç yok. Aynı zamanda riski kaldıracak hali de yok. Kendisi tam bir garantici. Bu yüzden elinde çoğunlukla döviz ve altın var. Ama şirketlerin yaptığı işlerin de farkında. Kendisi çok büyük şirketlerin de yatırımcısı olmuş.
Portföy İçi Dağılım
Bu bölümde de portföylerin içerisindeki dağılımın nasıl olabileceği hakkında konuşacağız. Yani örneğin Faruk hangi hisseleri seçmeli, Süleyman Dede hangi hisselerden uzak durmalı gibi örneklerle ilerleyeceğiz. Fakat bu bölümün çok uzamaması için bir sonraki bölümde anlatacağım.
Comentarios